Λέξεις και φράσεις της Λατινικής γλώσσας που αποτέλεσε τη βάση πολλών άλλων γλωσσών. Πολλές από αυτές τις λέξεις διασώζονται στον καθημερινό μας λόγο κι είτε αποδίδουν σκέψεις με ποιητικότητα και στοχασμό, είτε έχουν γίνει γνωμικά.

A

amaximisadminima = από τα μέγιστα στα ελάχιστα, από τα ψηλά στα χαμηλά

a momento ad momentum =από στιγμή σε στιγμή

a novo =εκ νέου

aposseadesse =από τη δυνατότητα στην πραγματικότητα, από το μπορώ στο πραγματοποιώ

a posteriori =εκ των υστέρων

a priori =εκ των προτέρων

atergo = από πίσω, από τα νώτα

averbisadverbera = από τα λόγια στα μαστίγια, από τα λόγια στα χτυπήματα

abaeterno = ανέκαθεν, από πάντα

abextra = από έξω, από το εξωτερικό

abinitio = από την αρχή, εξαρχής, από το ξεκίνημα

abintra = από μέσα, από το εσωτερικό

aburbecondita = από την κτίση της πόλης (ενν. της Ρώμης), από καταβολής κόσμου

absitomen = μακάρι να μη γίνει το κακό, ο μη γένοιτο

acta =τα πεπραγμένα, οι πράξεις

acta adiecta =οι πρόσθετες συμφωνίες

adamoenitatem = για ευχαρίστηση, για τέρψη

adCalendasGraecas = στις ελληνικές καλένδες, σε ανύπαρκτη ημερομηνία, ποτέ (οι Έλληνες δεν είχαν καλένδες)

ad diem =σε ρητή μέρα

adeundemlapidembisoffendo =στην ίδια πέτρα δυο φορές σκοντάφτω, δύο φορές κάνω το ίδιο λάθος

ad exemplum =κατά το υπόδειγμα

ad extremum =στο τέλος, τελικά

adhoc = για τούτο, εξ ορισμού, γι αυτόν ακριβώς το σκοπό, γι αυτήν ακριβώς την περίσταση ή τη χρήση, για το συγκεκριμένο ζήτημα

adhonores = τιμής ένεκεν, τιμητικά

adinfinitum = απεριόριστα, στο άπειρο, πάντοτε

adlibitum = κατά βούληση, κατ’ εκλογήν

adlitteram = κατά γράμμα, επί λέξει

ad personam =προσωπικά

adplacitum = κατά το δοκούν, υποκειμενικά, αυθαίρετα

adportas = προ των πυλών, στις πύλες, κοντινός κίνδυνος

adrem = στο πράγμα, στην ουσία, στο θέμα, επί της ουσίας, ακριβώς, για κρίση που αναφέρεται στο θέμα και στη λογική και όχι στην προσωπικότητα του συζητητή

adtempus = για περιορισμένο χρονικό διάστημα

adusum = κατά τη χρήση, σύμφωνα με το έθιμο

advitamaeternam = στην αιώνια ζωή, για πάντα

aequoanimo = με αταραξία ψυχής, με καθαρό μυαλό

aleajactaest = ο κύβος ερρίφθη, η απόφαση πάρθηκε

alienigeneris = άλλου γένους, διαφορετικού είδους

aliisleporemexagito = γι’ άλλους κυνηγώ το λαγό, ενεργώ προς όφελος άλλων

altavoce = με δυνατή φωνή, μεγαλόφωνα

alterego = το άλλο μου εγώ, ο άλλος εαυτός μου, ο σωσίας μου, ο αχώριστος φίλος μου, ο αντιπρόσωπος απόλυτης εμπιστοσύνης

alteridem = ο δεύτερος εαυτός μου

alterapars = η άλλη πλευρά, η άλλη άποψη

amantessuntamentes = οι ερωτευμένοι είναι άμυαλοι

amicuscertusinreincertacernitur = ο αληθινός φίλος στις δυσκολίες φαίνεται, ο βέβαιος φίλος στα αβέβαια πράγματα φαίνεται

amorproximi = η αγάπη για τον πλησίον, η αγάπη για το διπλανό μας

animosolo = μόνο με την πρόθεση

antemareundae = μπροστά από τη θάλασσα υπάρχουν τα νερά, πριν από το αποτέλεσμα υπάρχει το αίτιο

anteportas = προ των πυλών, στις πύλες, κοντινός ο κίνδυνος

apudnos = σε μας, ενώπιόν μας

aquavitae = το νερό της ζωής

argumentumacontrario = επιχείρημα εκ του αντιθέτου, εξ αντιδιαστολής

arsamandi = η τέχνη της αγάπης

atradies = αποφράδα μέρα, καταραμένη μέρα

audacesfortunajuvat = η τύχη βοηθά τους τολμηρούς

aveatquevale = χαίρε και υγίαινε

aveCaesar (imperator), morituritesalutant = χαίρε, Καίσαρ (αυτοκράτορα), οι μελλοθάνατοι σε χαιρετούν

B

bonafide = με καλή πίστη, καλή τη πίστει

bono consilio =εκ προθέσεως

brevi manu =συνοπτικά

C

capitatio humana =κεφαλικός φόρος

caputmundi = το κέντρο του κόσμου

carpediem = άδραξε τη μέρα, να απολαμβάνεις την κάθε μέρα σου, ζήσε τη ζωή σου

casu =κατά σύμπτωση, τυχαία

casusbelli = αιτία πολέμου, αφορμή πολέμου

circulus vitiosus = φαύλος κύκλος

citius, altius, fortius = ταχύτερα, ψηλότερα, δυνατότερα (το μότο των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων)

cogito, ergosum = σκέπτομαι, άρα υπάρχω

commune bonum =το κοινό καλό

confusio = σύγχυση

consuito =εκ προθέσεως

contrabonosmores = κατά των χρηστών ηθών, κατά παρέκκλιση από τα καθιερωμένα, κόντρα στην ηθική τάξη

contramundum = εναντίον του κόσμου, σε αντίθεση με όλους

contranaturam = κόντρα στη φύση, παρά φύσιν

copiaverborum = αφθονία λόγων, ευχέρεια λόγου, πλούτος λέξεων

crimina publica =δημόσια αδικήματα

cuibono? = για ποιόν είναι το κέρδος; ποιός ωφελείται;

culpa =πταίσμα, λάθος

cumdeo = συν Θεώ, με τη βοήθεια του Θεού

D

damnum fatale =μοιραία ζημιά

dareetaccipere = το δούναι και λαβείν, το πάρε δώσε, οι δοσοληψίες

datio juris =απονομή του δικαίου

de auditu =εξ ακοής, ακουστά

debonoetmalo = για καλό και για κακό

dediemindiem = μέρα τη μέρα, συνεχώς

defacto = έργω, έμπρακτα, στην πράξη, αναγνώριση εκ των πραγμάτων, από τα τετελεσμένα μιας πολιτικής ή στρατιωτικής κατάστασης

degustibusetcoloribusnondisputandum = περί γεύσεων και χρωμάτων δεν πρέπει να συζητούμε, περί ορέξεως ουδείς λόγος, ο καθένας είναι ελεύθερος να επιθυμεί και να σκέπτεται ό,τι θέλει, οι προσωπικές προτιμήσεις δε συζητιούνται

dejure = εκ του νόμου, σύμφωνα με το νόμο, σύμφωνα με το δίκαιο, αυτοδικαίως, αναγνώριση μιας κατάστασης βάσει νόμου ή συμφωνίας

de novo =εκ νέου

deprofundis = εκ βαθέων, από τα βάθη της ψυχής μου, από τα βάθη της καρδιάς μου

dererumnatura = περί της φύσεως των πραγμάτων

de visu =εξ όψεως

deogratias = δόξα σοι ο Θεός, ευχαριστίες στο Θεό

deojuvante = με τη βοήθεια του Θεού

deovolente = Θεού θέλοντος, εφόσον το θέλει ο Θεός

deusexmachina = ο από μηχανής θεός, το πρόσωπο ή το γεγονός που εμφανίζεται απρόσμενα και δίνει λύση σε μία περίπλοκη υπόθεση, απροσδόκητη βοήθεια

dictumfactum = λόγος και πράξη, αμ’ έπος αμ’ έργον, μαζί με τα λόγια και η πράξη, το ‘πε και το ‘κανε

diemexdie = μέρα τη μέρα, συνεχώς

diemperdidi = έχασα τη μέρα μου, πέρασε μία μέρα χωρίς δημιουργία, δεν εκμεταλλεύτηκα παραγωγικά το χρόνο μου

dies irae =ημέρα οργής

dignum est =άξιον εστί, αξίζει

directiva = κανονιστική διάταξη, οδηγία

do, utdes = δίνω για να δώσεις, παροχή με αντιπαροχή, σχέσεις συναλλαγής

dolo malo =από κακή πρόθεση

dubito, ergosum = αμφιβάλλω, άρα υπάρχω

dumspiro, spero = όσο αναπνέω, ελπίζω, όσο ζω ελπίζω

dumvitaest, spesest = όσο υπάρχει ζωή, υπάρχει ελπίδα, η ελπίδα πεθαίνει τελευταία

duralex, sedlex = είναι αυστηρός ο νόμος αλλά νόμος, σκληρός ο νόμος αλλά νόμος, πρέπει να υποτασσόμαστε στο νόμο όσο σκληρός κι αν είναι

E

eccehomo = ιδού ο άνθρωπος, σας παρουσιάζω τον άνθρωπο, να ο άνθρωπος

ecce signum =ιδού η απόδειξη

eonomine = με αυτό το όνομα, απερίφραστα

eotempore = σ’ εκείνο τον καιρό

estmodusinrebus = υπάρχει μέτρο στα πράγματα, μέτρον άριστον, πρέπει να αποφεύγονται οι υπερβολές σ’ όλα τα πράγματα

etnuncetsemper = και νυν και αεί, και τώρα και πάντοτε

ettu, Brute? = και σύ, Βρούτε; (λέγεται σε περίπτωση προδοσίας, αγνωμοσύνης ή αχαριστίας από πολύ αγαπημένο πρόσωπο)

ex aequo =εξίσου, εξ ημισείας

exanimo = από καρδιάς, από την ψυχή, με ειλικρίνεια

exfidebona = από καλή πίστη

exjure = κατά το δίκαιο, σύμφωνα με το νόμο

exmore = κατά τη συνήθεια, κατά το έθιμο

exnecessitaterei = από την αναγκαιότητα του πράγματος, από την αναγκαιότητα του ζητήματος

exnihilo = εκ του μηδενός, από το μηδέν

exre = από το πράγμα, από το θέμα

ex sententia =κατ’ ευχήν

exsolito = κατά το έθιμο, κατά τη συνήθεια

ex tempore =πρόχειρα, χωρίς προπαρασκευή

ex tunc =αναδρομικά

ex voluntate =εκ προθέσεως

exemplicausa (e.c.) = παραδείγματος χάριν, για παράδειγμα

extraordinem = παρά την τάξη, εκτός διαδικασίας

F

facta non verba =έργαόχιλόγια

falsacausa = ψευδής αιτία που δε βλάπτει

fama volat =η φήμη πετά

fasest = είναι όσιο, είναι επιτρεπτό

felixculpa = ευτυχές λάθος, ευτυχές πταίσμα, λάθος με θετικές συνέπειες

flosaetatis = το άνθος της ηλικίας, η ακμή της ηλικίας

forte =κατά σύμπτωση, τυχαία

fortesfortunajuvat = η τύχη βοηθά τους τολμηρούς

fuerit =γένοιτο, μακάρι να γίνει

figit hora =η ώρα φεύγει

furor scribendi =μανία για γράψιμο

G

grossomodo = με αδρό τρόπο, περιληπτικά, πάνω- κάτω, χοντρικά, πρόχειρα

H

hicetnunc = εδώ και τώρα

hicetubi (ή hicubique) = εδώ και παντού

hincethinc = ένθεν κι ένθεν, κι από τη μία πλευρά κι από την άλλη

hocipsum = αυτό ακριβώς, αυτό το ίδιο

homo consumens =καταναλωτικός άνθρωπος

homo demens =άνθρωπος παράφρων

homo faber =άνθρωπος εφευρέτης

homonovus = νέος άνθρωπος, αυτοδημιούργητος, νεόπλουτος

homosapiens = έμφρων άνθρωπος, λογικός άνθρωπος

honoriscausa (h.c.) = τιμής ένεκεν, τιμητικά

horafugit = η ώρα περνά, ο χρόνος φεύγει

horribiledictu = φρικτό να το πει κάποιος

horribilevisu = φρικτό να το δει κάποιος

I

ictu temporis = στη στιγμή, αμέσως

id est (i.e.) = δηλαδή

in absentia = εν απουσία

in actu = στην πράξη, πρακτικά

inaeternum = εις τον αιώνα, πάντοτε

in cassum = εις μάτην, μάταια

in extenso = εν εκτάσει

inextremis = στο έσχατο σημείο, στο τελικό σημείο, τη στιγμή του θανάτου, σε ώρα θανάτου

in fine = στο τέλος, τελικά

in futuro = στο μέλλον

in globo = συλλήβδην, συνολικά, ολοσχερώς

in jure = ενώπιον της δικαιοσύνης

inmanustuas = στα χέρια σας

inmediasres = στο μέσο των πραγμάτων, στο μέσο της διήγησης, στην ουσία των πραγμάτων

inmediostatvirtus = στο μέσο βρίσκεται η αρετή

inmemoriam = εις μνήμην, στη μνήμη

in parvo = σε μικρογραφία, λίγο

in posse = εν δυνάμει

inposterum = στο μέλλον, του λοιπού

in praesenti = στο παρόν

in primo = εκ προοιμίου

instatuquo = στην ισχύουσα κατάσταση, στην υφισταμένη κατάσταση των πραγμάτων

in toto = εξ ολοκλήρου

inusu = εν χρήσει, σε χρήση

incognito = κρυφά, ανεπίσημα

interea = εν τω μεταξύ, στο μεταξύ

inter pares = μεταξύ ίσων

intramuros = εντός των τειχών, στο εσωτερικό

J

jureetfacto = εκ του νόμου και εκ των πραγμάτων, από το νόμο και τα πράγματα

jus divinum = θεϊκό δίκαιο

jus naturale = το φυσικό δίκαιο

jus scriptum = το γραπτό δίκαιο

jusvitaenecisque =  το δικαίωμα της ζωής και θανάτου

K

L

lex Dei =νόμος του Θεού

lexnaturae = νόμος της φύσης, φυσικός νόμος

lex privata =ιδιωτικός νόμος

lex publica =δημόσιος νόμος

licentia poetica =ποιητική αδεία

ligneus equus =δούρειος ίππος

litterae humaniores =ανθρωπιστικές σπουδές

locuscommunis = κοινός τόπος, συνηθισμένος λόγος, τρόπος ή κατάσταση

locus religiosus = άγιος τόπος

lucricausa = ένεκα του κέρδους, για το κέρδος

lupusinfabula = λύκος στο μύθο, κατά φωνή κι ο γάιδαρος (λέγεται για την απροσδόκητη εμφάνιση προσώπου για το οποίο γίνεται λόγος)

M

magnum bonum =μέγα καλό

malafide = κακή τη πίστει, με κακή πίστη

manibuspedibusque = με χέρια και με πόδια, με κάθε μέσο ή τρόπο, με όλες τις δυνάμεις

manifestum = δημόσια διακήρυξη

mejudice = κατά την κρίση μου

meaculpa = δικό μου σφάλμα, υπαιτιότητά μου, λάθος μου

melioribus annis = σε καλύτερα χρόνια

millennium = χιλιετία

minimademalis = το ελάχιστο από τα κακά, μεταξύ δύο κακών το μη χείρον βέλτιστον, μεταξύ δύο κακών άριστο είναι αυτό που είναι λιγότερο κακό

mirabiledictu = θαυμαστό να το πει κανείς, αξίζει να το αφηγηθεί κανείς

mirabilevisu= θαυμαστό να το δει κανείς, είναι αξιοθέατο κάτι

modus faciendi = τρόπος δράσης

modusvivendi = τρόπος ζωής, τρόπος διαβίωσης, εξεύρεση λύσης, τρόπος συμβιβασμού, συμβιβαστική λύση

momento = στη στιγμή

moratorium = αναστολή ενεργειών, παύση εχθροπραξιών έπειτα απόσυμφωνία, δικαιοστάσιο

mores graviores = τα σοβαρά ήθη

morituritesalutant= οι μελλοθάνατοι σε χαιρετούν

morscerta, horaincerta = ο θάνατος είναι βέβαιος, η ώρα είναι αβέβαιη

morsomnibuscommunis= ο θάνατος είναι κοινός για όλους, ο θάνατος είναι κοινή μοίρα όλων

multodie = προϊούσης της ημέρας, καθώς προχωρεί η μέρα

N

naturaliter =εκ φύσεως

neplusultra = όχι περαιτέρω, μη περαιτέρω, έφτασε στον ύψιστο βαθμό

nefastidies = αποφράδες ημέρες, δυσοίωνες ημέρες

nemoantemortembeatus= κανένας δεν μπορεί να θεωρηθείευτυχισμένος πριν από το θάνατό του (μηδένα προ του τέλους μακάριζε)

noctedieque = νύχτα και μέρα, νυχθημερόν

nolensvolens= εκών άκων, θέλοντας και μη

nolimetangere = μη μου άπτου, μη μ’ αγγίζεις

noliturbaremeoscirculos = μη μου τους κύκλους τάραττε, μη μεδιακόπτεις και μη με απασχολείς

nomenestomen = το όνομα είναι οιωνός

nosceteipsum = γνώθι σαυτόν, γνώρισε τον εαυτό σου

nudum dominium = ψιλή κυριότητα

nullolabore = με κανένα κόπο, χωρίς μόχθο

numerusclausus = κλειστός αριθμό, απολύτως καθορισμένος αριθμός

O

otempora! omores! = ω καιροί! ω ήθη! άλλοι καιροί, άλλα ήθη, τι ανηθικότητα! τί κατάντια !

occasionedata = δοθείσης της ευκαιρίας, αφού δόθηκε η ευκαιρία, όταν δοθεί η ευκαιρία

oleumaddocamino = ρίχνω λάδι στη φωτιά, υποδαυλίζω τα πάθη

oleumetoperamperdo = χάνω το λάδι και τον κόπο μου, κοπιάζω άδικα

omne periculum = κάθε κίνδυνος

omniasuntcommunia =τα πάντα είναι κοινά

omniavincitamor = ο έρωτας νικά τα πάντα

omnino = καθ’ ολοκληρίαν, εντελώς

opus Dei = έργο του Θεού

opus magnum = μέγα έργο

opus novum = νέο έργο

origomali = η αρχή του κακού

P

pactum = συνθήκη, σύμβαση, σύμφωνο

panemetcircenses = άρτον και θεάματα, για επιπόλαιες απολαύσεις που παρέχουν οι πολιτικοί με σκοπό να αποτραπεί η προσοχή των πολιτών από τα σημαντικά πολιτικά και πνευματικά ζητήματα

parparirefero =ανταποδίδω τα ίσα, οφθαλμόν αντί οφθαλμού και οδόντα αντί οδόντος

parcetempori = χρόνου φείδου, να λογαριάζεις το χρόνο

parsprototo = το μέρος αντί του όλου, ένα μέρος είναι αντιπροσωπευτικό για το όλον

paterfamilias = ο πατέρας της οικογένειας, ο αρχηγός του οίκου, ο πατέρας αφέντης

patria potestas = η πατρική περιουσία

patrisestfilius = είναι γιος του πατέρα του, γιος καλομαθημένος και όμοιος στο χαρακτήρα με τον πατέρα του

pauca, sedbona = λίγα αλλά καλά

paucispostdiebus = έπειτα από λίγες μέρες

paucis verbis = με λίγα λόγια

Pax Romana = η Ρωμαϊκή ειρήνη

percapita = ένας- ένας, χωριστά, κατά κεφαλήν

per diem = ημερησίως, κάθε μέρα

perfasetnefas = με κάθε θεμιτό κι αθέμιτο μέσο, με όλα τα μέσα

permensem = μηνιαίως, κάθε μήνα

per minas =με απειλές

per quietem = στον ύπνο

per se = καθ’ εαυτόν

per somnium =  στο όνειρο

perterrampermare = στην ξηρά και στη θάλασσα, παντού σ’ όλο τον κόσμο

per vim = διά της βίας

personagrata(πληθ.personaegratae) = ευπρόσδεκτοπρόσωπο (ευπρόσδεκτα πρόσωπα)

plane = καθ’ ολοκληρίαν

poetanascitur, nonfit = ο ποιητής γεννιέται, δε γίνεται

postfestum = κατόπιν εορτής, καθυστερημένη άφιξη

post mortem = μετά θάνατον

postscriptum (p.s.) = υστερόγραφο

praeter spem = παρ’ ελπίδα

primafacie = εκ πρώτης όψεως, με την πρώτη ματιά

primus inter pares = πρώτος μεταξύ ίσων

principium = το προοίμιο, η αρχή

proarisetfocis = υπέρ βωμών κι εστιών

probonopublico = για το δημόσιο συμφέρον

pro patria= υπέρ πατρίδας

pro rata = κατ’ αναλογίαν, αναλογικά

protempore = προσωρινά, για την ώρα

pro viribus = κατά δύναμιν

propter imensam = λόγω δαπάνης

propter more = λόγω των ηθών

pugnisetcalcibus = με γροθιές και με κλοτσιές, πυξ λαξ

punicafides = καρχηδονιακή πίστη, κακή πίστη, αθέτηση συμφωνίας

Q

quidesideratpacem, praeparatbellum = όποιος επιθυμεί ειρήνη προετοιμάζει πόλεμο

quidocetdiscit = όποιος διδάσκει μαθαίνει

quidnovi? = τι νέο; ποια νέα υπάρχουν;

quidproquo = αυτό αντ’ αυτού

quovadis? = πού πηγαίνεις;

quodadme = το κατ’ εμέ, κατά τη γνώμη μου

quodscripsi, scripsi = ό γέγραφα, γέγραφα, ό,τι έχω γράψει, έχω γράψει

quodcapitatotsensus = όσα κεφάλια τόσες γνώμες

R

res adversae  = αντίξοες συνθήκες, δυστυχία

rescogitans = πράγμα σκεπτόμενο, ο άνθρωπος

res communes = τα κοινόχρηστα πράγματα

resincardineest = η κατάσταση βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο, επί ξυρού ακμής, στην κόψη του ξυραφιού

res judicata = το δεδικασμένο

res mortales = τα θνητά πράγματα

res, non verba = έργα, όχιλόγια

resnullius = πράγμα κανενός, πράγμα που δεν ανήκει σε κανέναν, αδέσποτο πράγμα

resprivata = το ιδιωτικό πράγμα, η ιδιωτική περιουσία

respublica (respublica) = το δημόσιο πράγμα, η πολιτεία, τα πολιτικά, η δημοκρατία

res sacrae =τα ιερά πράγματα

ressecundae = τα ευνοϊκά πράγματα, η ευτυχία

S

salusmundi = η σωτηρία του κόσμου

sapere aude = τόλμα να μαθαίνεις

scientia potestas est = ηγνώσηείναιδύναμη

scriptamanent, verbavolant= τα γραπτά μένουν, τα λόγια πετούν

secundummorem = σύμφωνα με τη συνήθεια

semper paratus = πάντοτε έτοιμος

sensulatο = υπό ευρεία έννοια, με ευρεία έννοια

sensustricto= υπό στενή έννοια, με στενή έννοια

sententialegis = το πνεύμα του νόμου

si finis bonus est, totum bonum erit = τέλοςκαλό, όλακαλά

si minus = ειδεμή, διαφορετικά

sivispacem, parabellum = αν θέλεις ειρήνη, ετοίμαζε πόλεμο

sicetnon = ναι και όχι

sine controversia = αμαχητί

sinedie =χωρίς καθορισμένη ημερομηνία, επ’ αόριστον

sine dubio = χωρίς αμφιβολία

sine invidia = χωρίς φθόνο

sinejustacausa = χωρίς νόμιμη αιτία, αδικαιολόγητα

sinelocoetanno= χωρίς τόπο και χρόνο, βιβλιογραφικός όρος πουδηλώνει ότι δεν είναι γνωστός ο τόπος και ο χρόνος έκδοσης

sine mercede = αμισθί, χωρίς μισθό

sinemora = χωρίς αναβολή, χωρίς καθυστέρηση

sine periculo = χωρίς κίνδυνο

sine poena = χωρίς ποινή

sinequanon= εκ των ων ουκ άνευ, απαραίτητη προϋπόθεση, απαράβατοςόρος

sine talioni = χωρίς τιμωρία, ατιμωρητί

soleoriente = με την ανατολή του ηλίου

spiritusrectus = ο ιθύνων νους, ο εγκέφαλος της επιχείρησης

spontesua = εξ ιδίας πρωτοβουλίας, αυθορμήτως

stante pede = αμέσως

statuquo = η υπάρχουσα κατάσταση, η ισχύουσα ή η παγιωμένηκατάσταση πραγμάτων

statuquoante = η κατάσταση που ίσχυε προηγουμένως, η προηγούμενηκατάσταση

suissumptibus =  ιδίοις αναλώμασι, με προσωπική δαπάνη

suomotu = αυθορμήτως

supremumvale = το ύστατο χαίρε, ο ύστερος χαιρετισμός

suumquique = στον καθένα το δικό του, στον καθένα ό,τι του ανήκει

T

tabularasa = αποξεσμένος πίνακας, άγραφο χαρτί, άγραφος πίνακας

tacent, satislaudant =σιωπούν, αρκετά επαινούν, η σιωπή τους είναιέπαινος

talisquails= τέτοιος ο οποίος, τέτοιος όπως, ολόιδιος, ακριβώς όμοιος,τάλε κουάλε

tamen movet = και όμως κινείται

temporepostero = σε μελλοντικό χρόνο, στο μέλλον, στο εξής

tempusedaxrerum = ο χρόνος καταβροχθίζει τα πράγματα

tempusfugit = ο χρόνος φεύγει, ο καιρός περνά

terramarique = κατά ξηρά και κατά θάλασσα

terrarum  umbilicus = ομφαλός της γης

traducevitam = διάγω το βίο μου, περνώ τη ζωή μου

U

ultimaratio = ο τελευταίος λογισμός, το τελευταίο επιχείρημα

ultimatum = τελεσίγραφο

ultraquamoportet = πέραν του δέοντος, περισσότερο απ’ ό,τι πρέπει

unavoce = με μια φωνή, ομοφώνως

uno verbo = με ένα λόγο

unumetidem = ένα και το αυτό

unustestis, nullustestis = ένας μάρτυρας, κανένας μάρτυρας, εις μάρτυς,ουδείς μάρτυς

urbecondita = από την κτίση της πόλης (ενν. της Ρώμης), από καταβολήςκόσμου

ut aequum =όπως είναι φυσικό

ut dictum (ut dict.) = όπωςειπώθηκε

utitadicam= ούτως ειπείν, για να μιλήσω έτσι

utpotest = όπως είναι δυνατόν, κατά το δυνατόν

uti, nonabuti = να κάνεις χρήση, όχι κατάχρηση

utiledulci = το τερπνόν μετά του ωφελίμου, το ευχάριστο και ταυτόχρονα το ωφέλιμο

utilitaspublica (communis) = το δημόσιο συμφέρον, το κοινό συμφέρον

V

vadeinpace = να πορεύεσαι με ειρήνη, να αναπαυτείς ειρηνικά στον άλλο κόσμο

vadevale = πήγαινε στο καλό

veni, vidi, vici = ήλθα, είδα, νίκησα (για εύκολη και γρήγορη επιτυχία)

verbatimetliteratim = λέξη προς λέξη και κατά γράμμα

verbavolant, scriptamanent = τα λόγια πετούν, τα γραπτά μένουν

verbi gratia = λόγου χάριν

veteranus = ο παλαίμαχος στρατιώτης, ο έμπειρος πολεμιστής

vietarmis = διά της βίας και διά των όπλων

viadolorosa = η οδός του μαρτυρίου

viamedia = η μέση οδός, η αποφυγή των υπερβολών και των ακροτήτων, το μέτρο

visacpotestas = η δύναμη κι η εξουσία

vis major = ανωτέρα βία

visvitalis = ζωτική δύναμη, η δύναμη της ζωής

vitamfinivit = τελείωσε η ζωή του, πέθανε

vivavoce = με ζωντανή φωνή, διά ζώσης, προφορικά

vivevaleque = να ζεις και να είσαι καλά

vivere parvo = να ζεις λιτά

voxpopuli, voxDei =  φωνή λαού, φωνή Θεού

W

X

Y

Z

zero = μηδέν, πράγμα χωρίς αξία