Η κοινωνική πορεία δεν είναι εξατομικευμένη διαδικασία αλλά αποτέλεσμα συλλογικής αξιοποίησης χαρακτηριστικών και δυνατοτήτων. Κάθε ένα τμήμα της κοινωνικής δομής, είτε άτομο είτε ομάδα και θεσμός έχει τη δική του συνδρομή διατηρώντας μεν την αυτοτέλειά του και ταυτόχρονα, όμως, με το να δείχνει σεβασμό στη διαφορετικότητα και στην πολυμορφία της κοινωνίας. Έτσι, η διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ επιδιώξεων και δυνατοτήτων, συγκλίσεων, αλλά και διαφοροποιήσεων, έχει καθοριστική σημασία για την κοινωνική συνοχή και μέσα από αυτήν για την εξέλιξη.
- Σημασία της Συνύπαρξης
1. Αναδεικνύεται η ατομικότητα μέσα από τη ομαδικότητα, καθώς ο άνθρωπος αφενός έχει έμφυτο το στοιχείο της κοινωνικότητας, αφετέρου η κοινωνία χρήζει ενός συνόλου πολιτών με κοινούς στόχους και παράλληλη δυνατότητα αξιοποίησης των δυνατοτήτων τους. Η κοινωνία είναι σύνολο πολιτών και μόνο μέσα από τη συνεκτικότητα μπορεί να υπάρξει.
2. Σε όλους τους τομείς (επιστήμη, τέχνες, γράμματα) η αμοιβαία ανταλλαγή των σκέψεων και των κατακτήσεων οδηγούν στην εξέλιξη και προστατεύουν άτομα και πολιτεία.
3. Διασφαλίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα κι ανταποκρίνονται στο ρόλο τους θεσμοί (δημοκρατικοί), αλλά κι οι φορείς της εξουσίας.
4. Η διαφορετικότητα δεν εκλαμβάνεται αρνητικά ούτε θεωρείται απειλή των παραδόσεων και των εθνικών αξιών. Αντίθετα, γίνεται αφορμή για μία πολυπολιτισμική κοινωνία από την οποία θα προκύψει κατά τρόπο δημιουργικό μία νέα σύνθεση αξιών κι ιδεών.
5. Η κοινωνική συνοχή είναι το αποτέλεσμα αξιών που έχει ήδη υιοθετήσει ο άνθρωπος και που στο σύνολό τους συμβάλλουν στη διαδικασία της ολοκλήρωσης του: αλληλεγγύη, αίσθημα δικαίου, τήρηση νόμων και πάνω απ’ όλα είναι το αποτέλεσμα μίας διαδικασίας κοινωνικοποίησης, καθώς αποδεικνύει το σεβασμό στην κοινωνία του ανθρώπου.
- Παράγοντες που την Απειλούν
1. Όταν έχουν αποτύχει στο ρόλο τους οι φορείς της κοινωνικοποίησης κι επομένως δεν έχει προβληθεί, έτσι όπως θα έπρεπε, το πρότυπο της κοινωνίας και της κοινωνικής ζωής. Όταν προβάλλεται η ατομικότητα έναντι της συλλογικότητας και το περιορισμένο έναντι του συλλογικού συμφέροντος , άρα υπονομεύεται η σύμπνοια. Η οικογένεια, το σχολείο, οι φορείς της κρατικής εξουσίας έχουν μερίδιο ευθύνης σ’ αυτό.
2. Τα μεγάλα και σύνθετα προβλήματα που η κοινωνία δεν μπόρεσε έγκαιρα να τιθασεύσει (ανεργία, εγκληματικότητα) διογκώνονται μέσα στους ρυθμούς της καθημερινότητας, άλλοτε δημιουργούν συναισθήματα φόβου κι ανασφάλειας, άλλοτε επιθετικότητας, αποκαλύπτοντας κοινωνικές αντιθέσεις και διασπώντας την κοινωνική συνοχή.
3.Η κυριαρχία κάθε μορφής ρατσισμού κι απόρριψης της διαφορετικότητας. Η έλλειψη ανεκτικότητας στο διαφορετικό: σκόπιμα προβάλλονται συχνά από συγκεκριμένους φορείς, καταργούν κάθε στοιχείο ανθρωπιστικού ιδεώδους κι ανθρωπισμού και γίνονται αιτία κοινωνικής διάσπασης.
4. Τα ΜΜΕ κι οι πολιτικοί ηγέτες επιδιώκοντας ιδιοτελείς στόχους συνειδητά υπονομεύουν κοινωνικές ομάδες. Εξυπηρετούν μεμονωμένα συμφέροντα, προκαλούν σύγχυση και παραποίηση του κοινού στόχου.
5. Μερίδιο ευθύνης φέρουν κι οι πολίτες: εσωστρέφεια, αποχή από τα κοινά, αδυναμία να αναπτύξουν μακροπρόθεσμα οράματα, για να βοηθήσουν την κοινωνική συνοχή.
- Τί Πρέπει να Γίνει
1. Να προβληθεί το όραμα, ο στόχος της κοινωνικής ζωής κι η κοινωνικότητα που εκ φύσεως διαθέτει έντονα ο νέος να προβληθεί σαν κυρίαρχο ιδεώδες. Αντίδοτο του ατομικισμού και του ωφελιμισμού (υλιστικού ευδαιμονισμού) που προέβαλλε για μακρό χρονικό διάστημα η κοινωνία. Ο νέος έχει την ιδεολογική και συναισθηματική υποδομή για να ανταποκριθεί σε αυτό.
2. Ο νέος πρέπει να είναι σε μία διαρκή διαδικασία αυτοκριτικής, αυτογνωσίας και διεκδίκησης αξιών.
3. Έμπρακτα να βοηθήσει:
α) η δημοκρατική συνείδηση κι οι κοινωνικές αντιλήψεις.
β) η απόρριψη του ρατσισμού.
γ) η συμμετοχή σε προγράμματα κοινωνικής αλληλεγγύης – εθελοντικής προσφοράς.
δ) προσπάθεια κατάκτησης αλήθειας και γνώσης.
